Nghệ nhân ưu tú Vân Mai – Người gìn giữ di sản Ca trù Việt Nam

( Nguồn Việt) Giữa lòng Hà Nội, người nghệ sĩ ấy vẫn miệt mài, đam mê cống hiến, gìn giữ một di sản văn hóa phi vật thể của Việt Nam đã được UNESCO vinh danh. Đó là nghệ nhân ưu tú – ca nương Vân Mai, chủ nhiệm câu lạc bộ ca trù Bích Câu Đạo Quán.

Một sáng đẹp trời giữa mùa đông Hà nội 2018, tôi cùng chị Hồng Thu đến tìm nghệ sĩ Vân Mai tại đền Bích Câu Đạo Quán, khi mới dừng xe ở cổng đền, chúng tôi đã nghe thấy văng vẳng từ bên trong những âm thanh thật lạ tai, tiếng của giọng hát, của nhạc cụ đang từng nhịp rất khoan thai, chậm rãi… Đúng rồi! không còn lạ nữa khi chúng tôi tiến vào sân đền, một giai điệu vừa lạ, vừa quen, đó chính là giai điệu ca trù của câu lạc bộ Bích Câu Đạo Quán do nghệ nhân ưu tú – ca nương Vân Mai làm chủ nhiệm.

        Sau thời gian chờ đợi không lâu, chúng tôi đã gặp nghệ sĩ Vân Mai và có cuộc trò truyện vui vẻ. Chị cho biết hôm nay là buổi lên lớp dạy học, luyện hát cho các học trò. Lớp học của chị được tổ chức hàng tuần vào sáng chủ nhật, dạy miễn phí cho các chị em ở nhiều lứa tuổi khác nhau. Mong muốn lớn lao nhất của nghệ sĩ Vân Mai là làm sao lưu giữ và truyền dạy cho các thế hệ học trò có tình yêu với ca trù để góp phần bảo tồn một di sản văn hóa phi vật thể đã được UNESCO vinh danh.

        Nghệ sĩ Vân Mai đẹp và trẻ hơn nhiều so với độ tuổi của mình. Chị đến với môn nghệ thuật hát ca trù và thành công là nhờ có sự góp sức của người chồng tài hoa, chồng đàn vợ hát, vợ chồng anh chị đã có con cái trưởng thành nhưng không khác gì vợ chồng son. Tình yêu của họ không chỉ ở cái tình vợ chồng gắn bó hàng chục năm mà còn ở niềm đam mê chung mang tên ca trù...

        Ca trù rất đặc thù không giống như những bộ môn nghệ thuật khác, người hát và người đàn phải thực sự hiểu nhau, phối hợp ăn ý thì mới tạo nên được những giai điệu lắng đọng, đi vào lòng người.

        Kể từ ngày vợ chồng anh chị gắn với cái nghiệp ca trù đến nay cũng đã mười mấy năm, đấy là những chuỗi thời gian bền bỉ với tình yêu ca trù. Nhìn lại cả quãng thời gian đó mới thấy ca trù thật là cái “nghiệp” của chị. Nó đúng là cái "nghiệp" vì bởi chị đã từng thử qua nhiều bộ môn nghệ thuật khác như hát chèo, cải lương, hát chầu văn,... nhưng chỉ khi đến với ca trù - dòng nghệ thuật “bác học” thì nó mới thực sự trở thành niềm đam mê và gắn bó với chị.

        Được biết đoàn nghệ thuật – câu lạc bộ ca trù của nghệ sĩ Vân Mai hoạt động rất uy tín, đã  được nhiều các cơ quan báo chí, đài truyền hình phỏng vấn, đưa tin và viết nhiều về chị cũng như các hoạt động của đoàn. Hàng tuần chị vẫn đều đặn đóng góp các tiết mục mang đậm giai điệu dân gian Việt Nam ấy trên đài phát thanh, truyền hình Việt Nam, Hà Nội…

        Năm 2017, câu lạc bộ ca trù Bích Câu Đạo Quán chính thức gia nhập thành viên của Trung tâm UNESCO phát triển Văn hóa và Thể thao(TUVT), chỉ sau gần 2 năm tham gia, câu lạc bộ của nghệ sĩ Vân Mai là một trong những đơn vị tiêu biểu và có đóng góp tích cực nhất cho các phong chào hoạt động… của Trung tâm (TUVT). Phải kể đến hoạt động gần đây nhất của câu lạc bộ đó là tham gia sự kiện ngày Di sản văn hóa Việt Nam 23/11/2018 do Trung tâm(TUVT) tổ chức; các tiết mục của câu lạc bộ được lãnh đạo thành phố, lãnh đạo các cơ quan văn hóa, đại sứ quán… đến dự và đánh giá rất cao.

        Sang năm mới Kỷ Hợi 2019 này nghệ sĩ Vân Mai và câu lạc bộ có nhiều những dự định tốt đẹp nhằm phát triển và bảo tồn một di sản văn hóa phi vật thể của người Việt Nam. Chúc chị và câu lạc bộ luôn có những cống hiến cho nhân loại và thành công hơn nữa trên con đường gìn giữ và bảo tồn một giá trị văn hóa quý báu này.

Thế Minh