Sen Trà Hiền Xiêm – Lan tỏa giá trị văn hóa tinh hoa trà Việt
Ngày 14 Tháng 12, 2020
( Nguồn Việt) Đến phường Quảng An, Quận Tây Hồ, Hà Nội, chỉ cần nhắc đến Nghệ Nhân Ngô văn Xiêm hay “Chè Sen bác Xiêm” là không ai không biết. Nghệ Nhân Ngô Văn Xiêm là một trong những người đi tên phong trong nghề làm chè ướp sen và đến giờ là một trong số hộ gia đình hiếm hoi còn làm nghề chè ướp hương sen ở vùng đất được coi là “ Thánh Địa” của sen.
Pv: Thưa Nghệ nhân Ngô Văn Xiêm , ông có thể chia sẻ một chút về cá nhân ông về cơ duyên của ông với nghệ thuật ướp trà sen?
Nghệ nhân Ngô Văn Xiêm: Tôi sinh ra trong một gia đình có nhiều đời làm nghề ướp trà sen. Ngay từ khi còn rất nhỏ, tôi đã biết cầm hoa, giúp mẹ tách cánh, phơi nhị… và cứ thế tôi được gia đình truyền lại những bí quyết ướp trà, nghề “ ngấm” vào tôi lúc nào không hay. Để làm ra một bông sen trà tinh túy, ấm trà đậm hương sen thì công đoạn tường bước rất tỷ mỉ không giống như mọi người tưởng tượng. Đầu tiên là việc chọn trà để ướp hương sen, trà được chọn phải là trà mộc, loại tốt được trồng ở mạn Hà Giang, Thái Nguyên. Khi mua về, việc đầu tiên là phải sấy trà thật khô. Sau đó, đưa trà ướp với những cánh hoa sen nhỏ. Công đoạn này gọi là để trà ngậm hoa hoặc vào hương. Sau hai ngày ngậm hoa thì trà mới được mang ra sấy và bắt đầu ướp với gạo sen. Để ướp được 1kg trà sen phải cần tới trên 1000 bông hoa sen và để mẻ trà đượm hương sen, ông Xiêm phải mất đúng 21 ngày với 7 lần vào hương ( mỗi lần 3 ngày) và 7 lần sấy ( mỗi lần sấy 1 đêm). Trà sen kén người làm và kén cả người uống. Những người tính khí nóng vội rất khó để uống vì chén trà sen chỉ nhỏ như hạt mít. Những người quen uống trà mạn đặc cũng khó mà uống được trà sen bởi uống đặc quá hương sen không chỉ nồng mà ấm trà còn bị chuyển vị, trở nên chat và đắng.
Nghệ nhân Ngô văn Xiêm: theo tôi để pha được ấm trà sen ngon thì phải chế vào ấm đất, ra lươn, nhỏ bằng nắm đấm tay. Khi pha cho một lượng trà vừa phải bằng cách chia một lạng trà pha ra được 14 ấm. Cứ như vậy sẽ có một tỉ lệ trà pha chế hợp lý. Tiếp đến là việc ướp sen trà, sen hái tốt nhất lúc trời vừa ửng sáng. Sen vừa nở, hương chưa kịp tỏa, sắc hoa thuần khiết. Bông sen quý nhất ở phần gạo sen, nằm bên trong cùng của bông hoa. Người làm phải nhẹ nhàng tách từng cánh to, một người khác tách từng cánh nhỏ, lại một người tách tua sen khỏi đài, lại một người đãi lấy phần gạo sen trắng muốt.
Trên mọi miền của đất nước nơi đâu cũng có sen, nhưng không phải nơi nào sen cũng ướp được trà. Sen ướp trà là sen giống gốc Hồ Tây, nghệ nhân Lưu Thị Hiền tiếp lời:
Chỉ có Hồ Tây mới có giống sen quý Ông Diệp để làm trà. Điểm đặc biệt của loài sen này là bông có nhiều lớp, lớp ngoài cánh to, lớp trong cánh nhỏ, như hoa súng, màu phớt hồng. Tuyệt đối không được ướp trà bằng sen quỳ ( loại sen ít cánh, cánh to đều từ ngoài vào trong, loại sen này chỉ để lấy hạt).
Nhiều người muốn có một thức quà để biếu, nhiều khách nước ngoài muốn thưởng thức hương vị Việt Nam cũng tìm đến gia đình tôi, thưởng trà , làm thơ và tri ân cùng những nghệ nhân hà thành xưa.
Sắc màu lộng lẫy sen hồng
Hương sen ngan ngát cho lòng ai xao
Trà Sen cùng nhấp môi nào
Ngất ngây hương sắc trời trao cho đờì.
Mỗi một mùa sen đi qua là thêm những trải nghiệm với nghề, không phải lúc nào cũng dễn dàng như mọi người nghĩ. Cũng chân nấm tay bùn, cũng gù lưng mỏi gối, cũng mắt mờ tay run với từng cánh hoa, nhụy hoa mới cho ra được hương vị tinh túy cho người đời thưởng thức. Không phải cứ truyền dạy bí quyết trên một hai trang giấy có thể nói hết về nghề. Muốn thành công thì trước hết phải tận tâm với nghề và sống với nó như máu thịt, nghệ nhân Ngô Văn Xiêm chia sẻ. Sen Hồ Tây mỗi năm chỉ nở một mùa, nhưng tiếng thơm của trà ướp hương sen Hồ Tây c ùng người làm ra nó thì thơm mãi muôn đời.
Hương sen ngan ngát cho lòng ai xao
Trà Sen cùng nhấp môi nào
Ngất ngây hương sắc trời trao cho đờì.
Nhung Nguyễn
Hien Xiem Lotus Tea - Preserving and spreading cultural value and quintessence of Vietnamese tea In Quang An Ward, Tay Ho District, Hanoi, no one do not know Artisan Ngo Van Xiem or “Uncle Xiem’s Lotus Tea”. Artisan Ngo Van Xiem is one of the pioneers in making lotus tea and now is one of the rare households still making lotus flavored tea in the so-called “Holy Land” of lotus.
Hearing about artisan Ngo Van Xiem as “Number 1 Lotus Tea Embalmment Talent in Ha Thanh”, Nguon Viet reporter had a conversation with the family of Mr. Ngo Van Xiem and Ms. Luu Thi Hien.
Reporter: Could you share about your predestined relationship with the art of embalming lotus tea?
Artisan Ngo Van Xiem: I was born in a family with many generations doing embalmment of lotus tea. Since I was very young, I knew how to hold flowers, help my mother to spread the petals, dry the stamens... in such way, I was handed the secrets of embalming tea, and the career “absorbed” into me naturally. To make a quintessential tea lotus and lotus flavored teapot, each step is very meticulous and beyond your imagination. The first step is selection of tea for flavoring with lotus, the selected tea must be rustic and good type grown in Ha Giang, Thai Nguyen. After buying tea and bringing home, the first thing is to dry the tea thoroughly, then flavoring tea with small lotus petals. This step is called embalming tea with lotus or flavoring tea. Two days after, the tea is dried and embalmed with lotus anther. It requires more than 1,000 lotus flowers to obtain 1kg of lotus-flavored tea. It takes Mr. Siam exactly 21 days with 7 times of flavoring (3 days each time) and 7 times of drying (1 night each drying time) to have the tea full of lotus flavor. Lotus tea is choosy in terms of tea maker and drinker also. It is difficult to drink for those who have hasty temper because lotus tea cup is as small as jackfruit seed. It is also difficult to drink for those who are used to drinking heavy tea because heavy tea leads to thick lotus flavor and the tea becomes acrid and bitter.
Reporter: In your opinion, what should the tea maker do for delicious lotus teapot and what is the best time to take lotus flower for embalming tea?
Artisan Ngo Van Xiem: In my opinion, to make a delicious lotus teapot, we must use earthen pot, small like a fist. Make tea with a moderate amount by dividing one ounce of tea into 14 pots. By doing so, we will have reasonable ratio of tea for making. Next is flavoring tea with lotus, the best time for picking lotus flower is in early morning. At that time, lotus has just bloomed, the fragrance has not radiated, and flowers are pure. The most precious part is lotus anther, which is innermost part of the flower. The doer must gently separate each large petal, another person splits each small petal, one person separates the tentacle from the lotus, and the other takes the white lotus anther.
Lotus is seen everywhere in the country, but we cannot use every lotus for embalming tea. Lotus for embalming tea is originated from the West Lake, added Ms. Luu Thi Hien.
Only the West Lake has Ong Diep precious lotus for tea making. The special feature of this lotus species is that flowers have many layers, the outer layer has large petals, the inner layer has small petals, like the water-lily, and the color is pinkish. Absolutely, do not embalm tea with the type of lotus which has few petals with the same size from the outside to inside, and is used for getting seeds only.
Those who want to find a gift or foreigners who want to enjoy Vietnamese taste come to visit my family, enjoy tea, write poems and express gratitude to ancient Hanoi city’s artisans
Gorgeous colors of pink lotus
Fragrant lotus flutters anyone’s heart
Let's take a sip of Lotus Tea
Ecstatic with the beauty and fragrance granted by god
Each lotus season passes, more experience with the career is gained. The work is not always as easy as you think, it is really hard with each petal and stamen to give the quintessential taste for people to enjoy. Not every secret about the job can be taught through one or two page. In order to gain success, first of all, you must be devoted to your job and live with it like flesh and blood, shared artisan Ngo Van Xiem. The West Lake lotus only blooms one season each year, but the fragrance of West Lake lotus scented tea and good reputation of the maker are forever.
By Nhung Nguyen
Sản phẩm nổi bật
-
Hành trình phát triển thương hiệu sâm Ngọc Linh của nữ doanh nhân Kon Tum Nguyễn Thị Duyên (Giám đốc
-
Khát Vọng " Biến cát biển thành vàng" của Doanh Nhân Phù Tường Nguyên Dũng