30 năm không ngừng lớn mạnh và trưởng thành của Liên hiệp các Hội UNESCO Việt Nam

Nhà báo Nguyễn Hùng Sơn, Phó Chủ tich Liên hiệp các Hội UNESCO Việt Nam phát biểu tại Hội nghị quốc tế "Vai trò của nền kinh tế xanh trong bảo tồn di sản văn hóa và thiên nhiên".

Vững mạnh với hơn 100 đơn vị thành viên

Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hoá của Liên Hợp Quốc (gọi tắt là UNESCO) được thành lập năm 1945, ngay sau khi Thế chiến thứ Hai vừa kết thúc, lấy mục tiêu hợp tác phát triển, tăng cường tình hữu nghị giữa các dân tộc và bảo vệ hoà bình thế giới làm tiêu chí căn bản của tổ chức. Đến nay, sau 78 năm phát triển, UNESCO đã trở thành một tổ chức liên ngành lớn nhất, tiến bộ và nhân văn nhất, có uy tín hàng đầu thế giới trên các lĩnh vực giáo dục, khoa học kỹ thuật – công nghệ, khoa học xã hội – nhân văn, văn hoá và thông tin truyền thông.

Xuất hiện sau khi UNESCO ra đời với những CLB UNESCO đầu tiên tại Nhật Bản vào năm 1947, phong trào các câu lạc bộ UNESCO sau đó đã được khích lệ, lan rộng khắp thế giới, không ngừng đơm hoa kết trái nhờ tinh thần của Công ước thành lập của UNESCO, trong đó nêu “Một nền hòa bình chỉ xây dựng dựa trên các hiệp định kinh tế và chính trị giữa các chính phủ không thể nào lôi cuốn sự tham gia nhất trí, lâu dài và chân thành của các dân tộc, vì vậy nền hòa bình ấy phải được thiết lập trên cơ sở đoàn kết trí tuệ và tinh thần của nhân loại”. Cho đến nay, phong trào các CLB UNESCO đã ngày càng phát triển và trở thành một lực lượng hùng hậu ở các quốc gia, đóng góp tích cực có hiệu quả vào công tác UNESCO của các chính phủ.

Người đặt những viên gạch đầu tiên cho sự ra đời của phong trào các CLB UNESCO tại Việt Nam là Ngài Amadou Mahtar M’Bow, nguyên Tổng Giám đốc UNESCO. Năm 1981 Ngài M’Bow đã chính thức đề xuất việc này với Cố Thủ tướng Phạm Văn Đồng, tiếp đến là Ngài Tổng Giám đốc Fedrico Mayor.

Trong chuyến thăm chính thức Việt Nam vào tháng 3/1993, Ngài Mayor đã ký với Chính phủ Việt Nam một bản ghi nhớ bao gồm khuyến nghị của UNESCO về việc cần thiết hình thành một mạng lưới UNESCO quần chúng ở Việt Nam để ủng hộ chương trình UNESCO của chính phủ đồng thời là cánh tay nối dài của Nhà nước và Chính phủ đến với nhân dân.

Tháng 8 cùng năm, Thủ tướng Chính phủ đã ký quyết định cho ra đời Hiệp hội Câu lạc bộ UNESCO Việt Nam và tháng 10 năm đó Hiệp hội đã chính thức đi vào hoạt động bằng một Đại hội sáng lập thành công rực rỡ. Kể từ đó, với sự đóng góp của nhiều thế hệ hội viên và Ban Chấp hành, Hiệp hội Câu lạc bộ UNESCO Việt Nam, nay là Liên hiệp các Hội UNESCO Việt Nam đã tiến bước vượt qua những thăng trầm, gian nan nhưng cũng rất vẻ vang và đáng tự hào.

Từ những bước đi bỡ ngỡ ban đầu, không thể kể hết biết bao khó khăn vất vả, vậy mà bằng sự nỗ lực phấn đấu bền bỉ, nay Liên hiệp các Hội UNESCO Việt Nam đã không ngừng lớn mạnh và trưởng thành về mọi mặt. Thông qua mạng lưới tương đối rộng lớn gồm hơn 100 đơn vị thành viên và hơn 14 ngàn hội viên trên khắp cả nước, Liên hiệp đã góp phần thúc đẩy sự tham gia của quần chúng đóng góp cho mục tiêu phát triển đất nước và góp phần hiện thực hóa những tiêu chí và lý tuởng cao đẹp của UNESCO vì một thế giới hòa bình và phát triển bền vững.

Bằng những thành tích đóng góp tuy còn rất khiêm tốn của Ban Chấp hành và hội viên vào sự nghiệp xây dựng và phát triển đất nước, Liên hiệp cùng nhiều đơn vị thành viên và cá nhân thuộc Liên hiệp đã vinh dự được nhận nhiều phần thưởng cao quý của các cấp, ngành. Liên hiệp vinh dự được Thủ tướng Chính phủ tặng Bằng khen và bốn lần được Nhà nước trao tặng Huân chương Lao động.

Nhận thức rõ hơn vai trò của Phong trào UNESCO trong bối cảnh mới

Tuy ra đời muộn hơn so với nhiều nước nhưng Liên hiệp các Hội UNESCO Việt Nam được đánh giá là một trong những tổ chức tiêu biểu hoạt động đồng đều, đa dạng và hiệu quả nhất của mạng lưới khu vực châu Á - Thái Bình Dương. Ngay sau ngày thành lập, Liên hiệp đã chính thức trở thành thành viên chính thức của mạng lưới khu vực châu Á - Thái Bình Dương và mạng thế giới.

Nhà Ngoại giao Nguyễn Xuân Thắng, Chủ tịch Liên hiệp các hội UNESCO Việt Nam nhận quà kỉ niệm từ ông Georre Christopides, Chủ tịch Danh dự của Liên hiệp các Hội UNESCO Thế giới.

Với uy tín quốc tế và ảnh hưởng tích cực của Liên hiệp các Hội UNESCO Việt Nam đối với phong trào UNESCO phi chính phủ quốc tế, Việt Nam đã tạo được tín nhiệm cao và được đề cử vào các vị trí quan trọng của mạng lưới khu vực và thế giới. Từ năm 1999-2004 là Phó Chủ tịch Liên hiệp UNESCO châu Á - Thái Bình Dương, từ năm 2003-2007 là Phó Chủ tịch Liên hiệp UNESCO Thế giới, từ 2003-2005 được Tổng Giám đốc UNESCO mời làm thành viên ủy Ban trù bị cải cách UNESCO-WFUCA, từ 2010-2016 giữ chức vụ Tổng Thư ký Liên hiệp UNESCO Thế giới.

Trải qua những biến động dữ dội của thời cuộc, 30 năm qua có thể nói là khoảng thời gian đủ dài để chúng ta hoàn toàn có quyền tự hào và phấn khởi khi nhìn lại nó. Chặng đường hình thành và phát triển qua 3 thập kỷ của Liên hiệp các Hội UNESCO Việt Nam chỉ như một chương nhỏ trong lịch sử 76 năm của Phong trào UNESCO phi chính phủ của thế giới. Tuy vậy, nó đã góp phần khẳng định những tư tưởng tiến bộ và nhân văn của UNESCO, góp phần nhỏ bé vào hiện thực hóa những mục tiêu ấy và từ thế hệ này sang thế hệ khác, từ năm này sang năm khác.

Nhằm tổng kết thành tích sau chặng đường 30 năm thành lập, xây dựng và phát triển, thể theo nguyện vọng của đông đảo Hội viên và toàn thể ban lãnh đạo Liên hiệp các Hội UNESCO Việt Nam, để động viên hàng ngàn hội viên tham gia trong công tác UNESCO của quần chúng trên cả nước, và để ghi nhận những nỗ lực và đóng góp của phong trào UNESCO trong suốt nhiều thập kỷ qua, tháng 10/2023 này, Liên hiệp các Hội UNESCO Việt Nam long trọng tổ chức Hội nghị quốc tế kỷ niệm 30 năm thành lập Liên hiệp các Hội UNESCO Việt Nam với chủ đề “Vai trò và đóng góp của các Hội UNESCO đối với sự phát triển của quốc gia và hợp tác quốc tế”.

Những hoạt động của Liên hiệp các Hội UNESCO Việt Nam luôn thu hút đông đảo bạn bè quốc tế và hội viên cả nước tham gia.

Đây là thời điểm thích hợp nhất, cơ hội tốt nhất để chúng ta gặp gỡ và cùng nhau nhìn lại chặng đường cùng chung tay, góp sức xây dựng và phát triển ngôi nhà chung ấm áp của phong trào các CLB UNESCO, là dịp để chúng ta nhận thức rõ hơn vai trò của Phong trào UNESCO trong bối cảnh liên kết toàn cầu hiện nay; là diễn đàn giao lưu, học hỏi những bài học kinh nghiệm quý báu để từ đó định hướng đi mới và đưa ra sáng kiến, mô hình hoạt động tốt hơn nữa, hiệu quả hơn nữa trong tương lai. Đó là trọng trách đặt ra cho phong trào UNESCO nói chung và cho Liên hiệp các Hội UNESCO Việt Nam nói riêng trước ngưỡng cửa của một giai đoạn phát triển mới, đáp ứng nguyện vọng tham gia của các hội viên và quần chúng, thông qua những tiêu chí của UNESCO, thực hiện ước nguyện hòa bình và phát triển mà bất kỳ ai, bất kỳ quốc gia nào đều khao khát hướng tới.

Với nền tảng và đà phát triển của tổ chức – với sự quyết tâm và đoàn kết đang có – Hội Liên hiệp các Hội UNESCO Việt Nam chắc chắn sẽ cùng nhau tạo ra những mốc son mới, chinh phục các thành tựu mới rực rỡ hơn nữa.

Nhà Ngoại giao Nguyễn Xuân Thắng

Chủ tịch Liên hiệp các Hội UNESCO Việt Nam